بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان
طبق قوانین جاری کشور کلیه کارفرمایان در برابر حوادث احتمالی که ممکن است در حین کار برای کارکنان رخ دهد مسئول هستند . در قانون کار، حفظ سلامت کارکنان و پیشگیری از وقوع بیماری و یا حوادث احتمالی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است ، به همین دلیل و برای صیانت از نیروی انسانی کشور، قانون گذار تکالیف فراوانی را برای کارفرمایان پیش بینی کرده است . برخی از این تکالیف عبارتند از : رعایت اصول ایمنی در مراحل ساخت کارگاه و بهره برداری از ماشین آلات ، انجام آزمایش های قبل از استخدام ، تهیه و در اختیار قراردادن وسایل حفاظتی و بهداشت فردی ، آموزش چگونگی کاربرد وسایل مذکور ، نظارت مستمر بر رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی توسط کارکنان . در صورت عدم رعایت تکالیف قانونی از سوی کارفرما و وقوع حادثه منتهی به صدمه بدنی کارگر، دادگاه بر اساس نظر بازرس اداره کار، کارفرما را علاوه بر مجازات های مندرج در فصل یازدهم قانون کار به پرداخت دیه به کارگر صدمه دیده و یا به بازماندگان ایشان محکوم خواهد کرد . بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان با حمایت از کارفرما پس از دریافت رضایت از کارگر یا خانواده ایشان دیه کارگر صدمه دیده و یا فوت شده را پرداخت خواهد کرد .
موضوع بیمه:
موضوع بيمه عبارت است از مسئولیت مدنی بيمه‌گذار و یا عوامل اجرایی وی (که مشخصات آنها در بیمه‌نامه و یا الحاقیه آن درج گردیده است) در قبال صدمات بدنی که به علت وقوع حادثه تحت پوشش بیمه در کارگاه (مکان فعالیت) به کارکنان وارد شود.
فعالیت تحت پوشش بیمه :
فعالیتی است که بر اساس اظهار کتبی بیمه گذار در فرم پیشنهاد بیمه، در کارگاه(مکان فعالیت) انجام میشود.
حادثه موضوع بیمه:
هر نوع رخدادی که حین یا به مناسبت انجام فعالیت تحت پوشش بیمه در مدت بیمه اتفاق افتاده و موجب وارد آمدن صدمه بدنی به کارکنان و یا فوت آنها شود.
کارکنان :
افرادی که طبق قانون کار یا سایر قوانین و مقررات کشور به عنوان کارگر یا کارمند بیمه گذار فعالیت می نمایند. در صورتی که مسئولیت عوامل اجرایی بیمه گذار تحت پوشش بیمه قرار گرفته باشد، کارکنان آنها نیز مشمول این تعریف میگردند.
کارگاه :
محدوده ای که کارکنان حسب درخواست بیمه گذار و به مناسبت انجام فعالیت تحت پوشش بیمه در آن جا انجام وظیفه می نمایند و نشانی آن در شرایط خصوصی بیمه نامه درج شده است. محل استراحت، غذاخوری و نظافت کارکنان و امثال آن که برای استفاده کارکنان ایجاد شده است نیز جزو محل فعالیت محسوب می شود.
صدمه بدنی :
هر نوع صدمه به بدن که بر اساس قانون مجازات اسلامی مشمول دیه و یا ارش بوده و در اثر وقوع حادثه تحت پوشش این بیمه ایجاد شده باشد.
خسارت :
دیه یا ارش ناشی از صدمه بدنی یا فوت کارکنان و همچنین هزینه پزشکی آنها حداکثر تا میزانی که در شرایط خصوصی بیمه نامه تحت پوشش قرار گرفته است، مشروط بر آنکه طبق رای مراجع قضایی، بیمه گذار محکوم به پرداخت آن شده باشد.
کلوزها یا پوشش های تکمیلی در بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان
1- کلوز شماره یک
پوشش حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری
خسارت های ناشی از حوادث وسایل نقلیه موتوری در بند 2 ماده 18 شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان ، جزو استثنائات بیمه نامه بوده و این قبیل خسارت ها از محل بیمه مسئولیت مدنی کارفرما قابل پرداخت نیستند و طبق قانون بیمه شخص ثالث خسارت های ناشی از وسایل نقلیه موتوری زمینی می بایست از محل بیمه نامه شخص ثالث مقصر حادثه و یا صندوق تامین خسارت های بدنی جبران گردند. اما از آنجائیکه ممکن است در حوادث احتمالی ناشی از وسایل نقلیه موتوری زمینی ، کارفرما نیز به عنوان مقصر حادثه شناسایی شود ، آنگاه بیمه گر بیمه شخص ثالث و یا صندوق تامین خسارت های بدنی پس از پرداخت کامل خسارت زیاندیده به استناد ماده 16 قانون بیمه شخص ثالث ،جهت بازیافت سهم کارفرما از خسارت پرداخت شده به ایشان مراجعه خواهند کرد ، لذا در چنین شرایطی خسارت مطالبه شده از کارفرما در صورتی پرداخت خواهد شد که کلوز حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری خریداری شده باشد .
2- کلوز شماره دو
پوشش جبران هزینه های پزشکی
تعهد اصلی بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ،پرداخت دیه یا ارش ناشی از صدمه بدنی یا فوت کارکنان است و هزینه های پزشکی صرفا در شرایطی توسط بیمه گر بیمه مسئولیت پرداخت خواهد شد که طبق رای مراجع قضایی، بیمه گذار محکوم به پرداخت آن شده باشد . با خرید کلوز جبران هزینه های پزشکی، بیمه گر متعهد خواهد بود علاوه بر پرداخت دیه یا ارش ناشی از صدمه بدنی یا فوت کارکنان ،هزینه های پزشکی انجام شده را حتی در مواقعی که طبق رای دادگاه، بیمه گذار محکوم به پرداخت آنها نشده است بر اساس صورتحساب های ارائه شده مراجع درمانی دولتی و یا خصوصی معتبر پرداخت نماید .
3- کلوز شماره سه
پوشش تبصره 1 ماده 66 قانون تامین اجتماعی
ماده 66 قانون تامین اجتماعی : در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه مستقیماً ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده سازمان هزینه های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری ها و غیره را پرداخته و طبق ماده 50 این قانون از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود.
تبصره 1 : مقصر می تواند با پرداخت معادل ده سال مستمری موضوع این ماده به سازمان از این بابت بری الذمه شود.
به استناد ماده قانونی فوق ،اگر کارگری که تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی است در یک کارگاه دچار حادثه گردد سازمان تامین اجتماعی مکلف است حمایت های لازم را از کارگر حادثه دیده بعمل آورد و در شرایط مختلف هزینه هایی همچون : مستمری به بازماندگان در صورت فوت ، مستمری از کارافتادگی جزئی و کلی در صورت از کارافتاده شدن حادثه دیده و یا هزینه های پزشکی و غرامت دستمزد را پرداخت کند؛ اما به استناد ماده قانونی فوق اگر کارفرما بنا بر گزارش بازرس اداره کار و یا کارشناسان رسمی دادگستری مسئول یا مقصر حادثه شناخته شود سازمان تامین اجتماعی کلیه هزینه هایی را که بابت کارگرحادثه دیده فوق متحمل شده را از کارفرما مطالبه و وصول خواهد کرد. سقف ادعای سازمان تامین اجتماعی ازکارفرما در تبصره یک ماده 66 ، معادل ده سال مستمری کارگر حادثه دیده تعیین شده است . با خرید کلوز مطالبات سازمان تامین اجتماعی ، بیمه گر بیمه مسئولیت متعهد میگردد در صورت وقوع حادثه علاوه بر پرداخت دیه و ارش مبلغ مطالبه شده از سوی سازمان تامین اجتماعی از کارفرما ، صرفا بابت مستمری ناشی از حادثه منجر به فوت و یا از کارافتادگی تا مقدار مشخص شده در متن کلوز پرداخت کند .
برای تعیین مقدار ریالی ده سال مستمری باید فرمول محاسبه مستمری بازماندگان سازمان تامین اجتماعی را بررسی کنیم ، طبق فرمول سازمان تامین اجتماعی میزان مستمری بازماندگان عبارتست از 30/1(یک سی ام ) مزد یا حقوق متوسط بیمه شده ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه ، مشروط بر این که این مبلغ از پنجاه درصد مزد یا حقوق متوسط ماهانه او کمتر و از صد در صد آن بیشتر نباشد .
منظور از مزد یا حقوق متوسط، جمع کل مزد یا حقوق بیمه شده که به ماخذ آن حق بیمه دریافت گردیده، ظرف هفتصد و بیست روز قبل از فوت تقسیم بر روزهای کاری ضربدر عدد30 است. بنابراین تعیین دقیق میزان مستمری احتمالی بدلیل وجود دو متغیر مزد و سنوات خدمت کارگر حادثه دیده کمی دشوار است لذا توصیه میگردد کارفرمایان محترم حداقل پیش بینی تعهد 400 الی 500 میلیون تومان را برای خرید کلوز فوق انجام دهند .
4- کلوز شماره چهار
پوشش مسئولیت بیمه گذار در قبال اشخاص ثالث
در تعهدات اصلی بیمه نامه صرفا مسئولیت بیمه گذار و عوامل اجرایی در برابر حوادث احتمالی کارکنان، تحت پوشش قرار گرفته است؛ اما در عمل ممکن است شخصی که هیچ نوع رابطه استخدامی با کارفرما ندارد مانند مهمان،بازدید کننده ،کارگر شرکت یا کارخانه دیگری و … در کارگاه دچار حادثه شود؛ در این صورت و در اغلب موارد کارفرما مسئول جبران خسارت وارده شناخته خواهد شد؛ اما چون شخص حادثه دیده مذکور جزو کارکنان کارفرما محسوب نمیگردد خسارت از محل تعهدات اصلی بیمه نامه قابل پرداخت نیست ؛ در صورتی خسارت از محل بیمه نامه قابل پرداخت خواهد بود که کلوز شماره 4 خریداری شده باشد .
5- کلوز شماره پنج
پوشش بیمه ای افزایش ریالی دیه
طبق قانون، مبلغ دیه به‌صورت یوم الادا یعنی به قیمت روزی که دیه پرداخت میشود محاسبه میشود نه روزی که حادثه اتفاق افتاده است. با اینکه هرساله مقدار مبلغ دیه با توجه به تورم افزایش می‌یابد، مبلغ دیه در بیمه‌نامه عددی ثابت (حداکثر مبلغ دیه در زمان خرید بیمه‌نامه) در نظر گرفته شده است. از آنجایی که در اغلب موارد بین وقوع حادثه و صدور حکم دادگاه مبنی بر محکومیت بیمه‌گذار، فاصله زمانی وجود دارد لذا جهت جلوگیری از متضرر شدن بیمه‌گذار از افزایش دیه در این فاصله زمانی، پوشش بیمه‌ای افزایش ریالی دیه برای یک، دو یا سه بار افزایش از زمان شروع بیمه‌نامه پیش‌بینی شده است.
6- کلوز شماره شش
پوشش تعدد دیات و دیات غیرمسری
طبق قانون مجازات اسلامی، هر یک از اندام‌های بدن دیه معین و مشخصی دارد و در حوادثی که به‌طور همزمان چندین عضو یا اندام آسیب ببینند مجموع دیه آنها ممکن است از دیه فوت یک انسان بیشتر شود؛ به‌عنوان مثال نابینا شدن هر دو چشم و ناشنوا شدن هر دو گوش به‌طور همزمان دو دیه کامل دارد (هر کدام یک دیه)؛ این در حالی است که فوت همان فرد یک دیه دارد.
مفهوم حقوقی دیگری نیز در مادۀ 539 قانون مجازات اسلامی به نام دیه در جراحات مسری و غیرمسری وجود دارد.
مادۀ 539: هرگاه مجنی‌علیه در اثر سرایت صدمه یا صدمات غیرعمدی فوت نماید یا عضوی از اعضای او قطع شود یا آسیب بزرگ‌تری ببیند به ترتیب ذیل دیه تعیین میشود:
الف – در صورتی که صدمه وارده یکی باشد، تنها دیه نفس یا عضو یا آسیب بزرگ‌تر ثابت میشود.
ب – در صورت تعدد صدمات، چنانچه مرگ یا قطع عضو یا آسیب بیشتر، در اثر سرایت تمام صدمات باشد، تنها دیه نفس یا عضو یا آسیب بزرگ‌تر ثابت میشود و اگر مرگ یا قطع عضو یا آسیب بزرگ‌تر در اثر سرایت برخی از صدمات باشد، دیه صدمات مسری در دیه نفس یا عضو یا آسیب بزرگ‌تر تداخل میکند و دیه صدمات غیرمسری، جداگانه محاسبه و مورد حکم واقع میشود.
به زبان ساده اگر جراحت وارد شده منجر به فوت گردد، فقط دیه فوت محاسبه خواهد شد اما اگر مصدومی که جراحت‌های متعددی دارد با فاصله زمانی فوت کند، دیه جراحت‌هایی که منجر به فوت مصدوم شده در دیه فوت ادغام میشود و جداگانه محاسبه نمی‌شود اما دیه جراحت‌های دیگر مصدوم که نقش و تأثیری در فوت مصدوم نداشته علاوه بر دیه فوت به‌طور جداگانه محاسبه خواهد شد. به‌عنوان مثال اگر مصدوم دچار شکستگی جمجمه سر و همچنین شکستگی استخوان پا گردد و سپس به دلیل شکستگی جمجمه فوت کند، دیه شکستگی جمجمه در دیه فوت ادغام میشود و مقصر حادثه علاوه بر دیه فوت به پرداخت دیه شکستگی پا نیز محکوم خواهد شد.
بنابراین به دلیل احتمال وقوع حوادثی که منجر به آسیب دیدن چندین عضو و افزایش مبلغ دیه میشود و همچنین عدم پوشش این موضوع در تعهدات اصلی بیمه‌نامه، ضروری است که بیمه‌گذاران محترم با خرید کلوز شماره شش، دامنه پوشش بیمه‌ای خود را گسترش دهند و در حاشیه امنیت بیشتری قرار بگیرند.
7- کلوز شماره هفت
پوشش ماموریت خارج از کارگاه (مکان فعالیت) کارکنان
تعهدات بیمه نامه مربوط به حوادثی است که در محل مورد بیمه اتفاق بیفتد؛ این در حالی است که اگر کارکنان تحت امر کارفرما، در خارج از محل مورد بیمه و در حین انجام ماموریت دچار حادثه شوند کارفرما مسئول جبران خسارت خواهد بود ؛لذا کارفرمایانی که شرایط شغلی آنها ایجاب میکند کارکنان خود را به عنوان مامور به بیرون از کارگاه اعزام کنند باید با خرید این کلوز و ارایه اسامی این افراد ،تعهدات بیمه نامه خود را افزایش دهند .
8- کلوز شماره هشت
پوشش مسئولیت مجری ذیصلاح ساختمان
در بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان پروژه های ساختمانی ، مسئولیت کارفرما و کلیه عوامل اجرایی از قبیل پیمانکار اصلی ، پیمانکاران فرعی تحت پوشش قرار دارد؛ اما مسئولیت مجری ذیصلاح در تعهد بیمه گر نیست .لذا ضروری است در پروژه های ساختمانی که اجرای آنها به عهده مجری ذیصلاح است با خرید این کلوز مسئولیت مجری ذیصلاح نیز در حوادث احتمالی تحت پوشش قرار گیرد.
9- کلوز شماره نه
پوشش نوسان تعداد کارکنان تا 20 درصد زمان صدور بیمه نامه
تعداد واقعی نیروی کار شاغل در کارگاه، مبنای محاسبۀ حق بیمه در بیمۀ مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان است، بیمه‌گذاران نه‌تنها در زمان خرید بیمه‌نامه باید تعداد واقعی نیروی کار شاغل در کارگاه را به بیمه‌گر اعلام کنند بلکه باید در طول مدت بیمه‌نامه، هرگونه افزایش یا کاهش در تعداد نیروی کار را به شرکت بیمۀ طرف قرارداد خود اطلاع دهند. چنانچه بیمه‌گذار افزایش تعداد نیروی کار کارگاه را به بیمه‌گر اعلام نکند و حادثه‌ای رخ دهد، خسارت بر اساس قاعده نسبی حق بیمه محاسبه و کمتر از مقدار واقعی پرداخت خواهد شد. در فرمول قاعدۀ نسبی حق بیمه ، خسارت قابل پرداخت توسط شرکت بیمه برابر است با حاصل‌ضرب مبلغ خسارت در حاصل تقسیم کسری که صورت آن حق بیمۀ پرداخت شده توسط بیمه‌گذار و مخرج آن حق بیمۀ صحیح بیمه‌نامه بر مبنای تعداد نیروی کار واقعی خواهد بود. به‌منظور پیشگیری از پیامدهای ناشی از عدم دریافت الحاقی افزایش تعداد نیروی کار در طول مدت بیمه تا سقف 20 درصد نیروی کار اعلام شده، کلوز فوق طراحی و عرضه گردیده است. بدیهی است چنانچه افزایش نیروی کار بیش از 20 درصد باشد بیمه‌گذار باید مراتب را جهت دریافت الحاقی به شرکت بیمه اعلام کند.
10- کلوز شماره ده
پوشش غرامت دستمزد روزانه
تعهد اصلی بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان پرداخت دیه یا ارش ناشی از صدمه بدنی یا فوت کارکنان است و پرداخت غرامت دستمزد روزانه کارکنان حتی به موجب رای مراجع قضایی در تعهد بیمه مسئولیت مدنی نیست . هر چند غرامت دستمزد روزانه کارکنان حادثه دیده ، از سوی سازمان تامین اجتماعی پرداخت میشود و معمولا پرداخت این مبالغ در تعهد کارفرما نیست اما برای موارد بسیار نادری که ممکن است دادگاه علاوه بر دیه و ارش ،کارفرما را به پرداخت غرامت روزانه نیز محکوم کند ، بیمه گذار میتواند نسبت به خرید این کلوز اقدام نماید .
11- کلوز شماره یازده
پوشش هزینه های دستمزد پرداختی به کارشناس یا هیات کارشناسی
پس از وقوع حادثه، تعیین مقصر یا مقصرین حادثه و همچنین تعیین درصد تقصیر هر یک از مقصرین به عهده کارشناس حوادث است. پس از اعلام نظر کارشناس امکان اعتراض به نظر ایشان و بررسی موضوع توسط تیم کارشناسی سه نفره یا حتی در مراحل بعدی، پنج یا هفت نفره وجود دارد. در چنین مواقعی پرداخت هزینه کارشناس یا تیم کارشناسی به عهدۀ فرد معترض خواهد بود. با خرید این پوشش هزینه‌های اعتراض به نظر کارشناس یا هیئت کارشناسی توسط بیمه‌گر پرداخت خواهد شد
